Shumica parlamentare në Maqedoninë e Veriut rrezikon të ngecë në procesin e miratimit të reformave thelbësore për vendin, për shkak të mungesës së të ashtuquajturit Badenter – një mekanizëm kushtetues që garanton mbrojtjen e interesave të komuniteteve joshumicë përmes votës së veçantë të deputetëve të tyre. Ndarjet e fundit politike dhe pozicionimi i partive shqiptare në opozitë kanë thelluar edhe më shumë këtë krizë, duke rritur pasigurinë për të ardhmen e agjendës reformuese dhe të proceseve integruese të vendit, shkruan PressOnline.al

Çfarë është Badenteri dhe pse ka rëndësi?

Mekanizmi i Badenterit kërkon që për ligjet që prekin drejtpërdrejt të drejtat e komuniteteve joshumicë – si gjuha, arsimi, dokumentet personale, simbolet etnike apo organizimi lokal – përveç shumicës së thjeshtë, të sigurohet edhe shumica e votave nga deputetët e komuniteteve pakicë që janë të pranishëm në seancë (Badenteri i vogël) ose nga numri i përgjithshëm i tyre në Kuvend (Badenteri i madh).

Aktualisht, në Kuvendin e RMV-së ka 39 deputetë nga radhët e komuniteteve joshumicë, ndërsa për një shumicë komode qeverisë i duhen të paktën 20 prej tyre. Mirëpo, përplasjet politike në kampin shqiptar dhe lëvizjet e fundit brenda Kuvendit kanë bërë që shumica të jetë larg këtij numri.

Rrëshqitja e shumicës dhe llogaritë e reja politike

Vendimi i Arben Taravarit për t’u larguar nga mazhoranca dhe për të kaluar në opozitë bashkë me tre deputetë të Aleancës për Shqiptarët ka sjellë pasoja të menjëhershme. Grupi parlamentar i koalicionit VLEN, i përbërë nga katër parti shqiptare, ka mbetur me vetëm 11 deputetë, duke dobësuar kështu fuqinë e shumicës për të kaluar ligje që kërkojnë Badenterin, shkruan PressOnline.al

Edhe pse disa deputetë të komuniteteve joshumicë janë ende pjesë e partnerëve të VMRO-DPMNE-së, llogaritjet jozyrtare tregojnë se mazhorancës i mungojnë së paku edhe pesë deputetë për të siguruar një Badenter të madh. Megjithatë, kryeministri Hristijan Mickoski shprehet optimist, duke deklaruar se “janë më pak se sa përflitet” dhe se ka një “ndjenjë” që do të sigurohet shumica e nevojshme.

Opozita shqiptare: Skepticizëm, por jo përjashtim

Nga ana tjetër, opozita shqiptare, e përfaqësuar nga BDI dhe krahu i Taravarit, mbetet skeptike. Deputetët Blerim Bexheti dhe Halil Snopçe kanë dhënë sinjale se nuk do të japin mbështetje të lehtë për reformat qeveritare. Ata e shohin mazhorancën si të paqëndrueshme dhe akuzojnë për qasje hakmarrëse ndaj deputetëve që u larguan nga shumica.

Për më tepër, BDI ka paralajmëruar se nuk do të bashkëpunojë me një qeveri që – sipas tyre – mohon përdorimin e gjuhës shqipe dhe i bllokon proceset euro-integruese. Taravari ndërkohë është shprehur i zhgënjyer nga mungesa e përmbushjes së premtimeve dhe kërkon zgjedhje të parakohshme.

Rreziku për agjendën evropiane

Situata bëhet edhe më kritike po të kemi parasysh se deri në fund të muajit qershor duhet të miratohen një sërë ligjesh që janë pjesë e Planit për Rritje të dakorduar me Komisionin Evropian. Të paktën tre prej këtyre ligjeve – që lidhen me reformën në drejtësi – kërkojnë Badenterin. Nëse nuk kalojnë, kjo mund të ndikojë drejtpërdrejt në marrëdhëniet e RMV-së me BE-në dhe në disbursimin e fondeve për zhvillim.

Ministri i Drejtësisë, Igor Filkov, shpreson që opozita të tregojë përgjegjësi dhe të mos pengojë proceset që janë në interes të qytetarëve dhe integrimit evropian. Por llogaritjet politike dhe mungesa e një vullneti të përbashkët mes palëve lë pak vend për optimizëm.

Situata aktuale në Kuvend është pasqyrë e një krize më të thellë politike dhe institucionale. Mungesa e Badenterit nuk është thjesht një çështje teknike procedurale, por simptomë e mungesës së konsensusit politik për reformat që do ta çonin vendin përpara. Nëse palët nuk gjejnë gjuhën e përbashkët, shumë nga ligjet reformuese mund të mbeten të bllokuara në sirtarët e Kuvendit – një luks që Maqedonia e Veriut nuk mund ta përballojë në këtë fazë delikate drejt integrimit evropian.(PressOnline.al)