Connect with us

Lajme

Shqiptarët punojnë shumë dhe fitojnë pak: Nga fundi i Europës për vlerën ekonomike të punës

Published

on

Të qenit i pasur nuk ka të bëjë vetëm me të ardhurat e larta. Çmimet ndryshojnë nga një vend në tjetrin dhe një pagë modeste mund të ketë më shumë vlerë atje ku kostoja e jetesës është më e ulët.

Edhe orët e punës nuk janë të njëjta: në disa vende arrihen të ardhura të larta me më pak orë pune, duke lënë më shumë kohë për pushim dhe jetë personale. Revista “The Economist” renditI 178 vende duke u bazuar në tre tregues.

I pari është Prodhimi i Brendshëm Bruto për frymë sipas kursit të këmbimit të tregut. Ky është një tregues i thjeshtë, i kuptueshëm dhe i përdorur gjerësisht. Por ai nuk merr parasysh ndryshimet e çmimeve mes vendeve.

Treguesi i dytë rregullon të ardhurat në raport me koston lokale të jetesës (i njohur si barazia e fuqisë blerëse, ose PPP). Ky jep një pasqyrë më të saktë të standardit të jetesës, por nuk merr parasysh kohën e lirë: pjesëmarrja në tregun e punës dhe gjatësia e orarit të punës ndryshojnë nga një vend në tjetrin.

Treguesi i fundit kombinon të dyja aspektet: çmimet lokale dhe orët e punës, duke ofruar kështu një matës më të plotë të mirëqenies reale.

Në renditje përfshihet dhe Shqipëria e vendet e tjera të Ballkanit Perëndimore, pa Kosovën.

Në treguesin e të ardhurave për frymë, me 10 mijë dollarë, Shqipëria lë pas si Bosnjë Hercegovinën (gati 9 mijë dollarë), ashtu dhe Maqedoninë e Veriut (9.3 mijë dollarë), ndërsa Mali i Zi dhe Serbia kanë përkatësisht 13 dhe 13.5 mijë dollarë të ardhura për frymë në vit. Shqipëria është e teta në gjithë Europën për renditjen nga fundit të vendeve që kanë të ardhura më të ulëta për frymë, duke lënë pas Azerbaxhanin, Moldavine, Bjellorusinë, Armeninë, Bosnjë hercegovinën, Gjerogjinë, Maqedoninë e Veriut.

Por, kur kalohet në dy treguesit e tjerë, që marrin në konsideratë si diferencat e çmimeve (që përshtat të ardhurat për ndryshimet e kostos së jetesës në vende të ndryshme) ashtu dhe treguesi i fundit që llogarit të ardhurat duke u bazuar në çmimet dhe orët që punohet (Tregon sa pasuri gjenerohet realisht për orë pune në çdo vend.

Ky është treguesi më i drejtë për të krahasuar efikasitetin ekonomik të popullsisë punëtore), të ardhurat relative ulen, duke reflektuar çmimet e shtrenjta, ndërkohë që orët e punës janë të gjata. Shqiprarët kanë të ardhurat më të ulëta në rajon, krahasuar me fuqinë blerëse, pas Bosnjë Hercegovinës dhe janë të katërit në Europë, pas Moldavisë, Bosnjë Hercegovinës dhe Armenisë.

Të ardhurat e rregulluara për çmimet dhe orët që punohet, në Shqipëri në vitin 2024 ishin 26.4 mijë dollarë, nga 22 mijë dollarë në Bosnjë Hercegovinë. Të dhënat tregojnë qartë se shqiptarët janë ndër punëtorët, që ndonëse kanë orë të gjata pune, janë më pak më të shpërblyerit.

Ndërkohë që në Maqedoninë e Veriut kjo shifër arrin në mbi 30 mijë dollarë dhe, në Serbi 31.6 mijë në Mal të Zi në mbi 36 mijë, Shqipëria mbetet shumë më pas në vlerën ekonomike që prodhon për çdo orë pune.

Madje, edhe Bosnja dhe Hercegovina, me një PBB nominale më të ulët për frymë, arrin të ketë një produktivitet të krahasueshëm me Shqipërinë kur bëhet fjalë për të ardhurat efektive të punës.

Ky pozicionim i dobët lidhet jo me numrin e ulët të orëve të punës, përkundrazi Shqitarët punojnë një rekord prej 43.7 orë në javë, nga 36.1 orë mesatarja europiane, por me strukturën e tregut të punës dhe natyrën e ekonomisë shqiptare.

Pjesa më e madhe e punës kryhet në sektorë me vlerë të ulët të shtuar – si bujqësia informale, tregtia e vogël apo shërbimet jo-produktive – të cilat nuk gjenerojnë të ardhura të mjaftueshme krahasuar me kohën e investuar.

Në krahasim me vendet e Bashkimit Europian, hendeku është edhe më i madh. Sipas The Economist, vendet si Zvicra dhe Irlanda arrijnë të gjenerojnë mbi 90 mijë dollarë për frymë në vit të korrigjuar për orë pune.

Edhe vende me ekonomi më të strukturuara si Gjermania, Austria apo Suedia luhaten në shifrat 70–80 mijë dollarë. Shqipëria, me pak më shumë se 26 mijë, mbetet shumë larg këtij standardi.

Analiza e The Economist shtron një mesazh të qartë për vendet në zhvillim si Shqipëria: rritja e produktivitetit nuk vjen vetëm nga më shumë punë, por nga punë më efikase, më të mirëpaguar dhe në sektorë me teknologji më të lartë dhe me më shumë vlerë të shtuar.

Në mungesë të reformave strukturore në arsim, punësim dhe teknologji, Shqipëria rrezikon të ngelet një vend ku punohet shumë, por ku shpërblimi ekonomik mbetet modest./ Revista Monitor

Continue Reading

Lajme

Donatorë të Lëvizjes Besa dhe të afërm të Kasamit kanë marrë para nga Komuna e Tetovës

Published

on

By

Donatorë të partisë Lëvizja Besa dhe të afërmit e kryetarit të kësaj partie, Bilall Kasamit kanë marrë para nga Komuna e Tetovës, me të cilën udhëheqë Kasami. Fokus ka nxjerrë disa emra, ndërsa në analizën e tyre përmendin edhe hulumtimin e Portalb.mk për punësimet e përkohshme përmes agjencionit privat.

Një ditë para fillimit të vitit të ri shkollor dhe 30 ditë para fillimit zyrtar të fushatës për zgjedhjet lokale më 19 tetor, në Tetovë u mbajt hapje solemne e shtabit zgjedhor të Koalicionit VLEN.

Me qindra qytetarë i mbushën mjediset e Shkollës Fillore “Liria”, ku kryetari aktual i Komunës së Tetovës, Bilall Kasami u promovua si kandidat i vjetër-i ri i Koalicionit VLEN për zgjedhjet e ardhshme lokale.

“Në këtë atmosferë elektrizuese u promovua rikandidatura e kryetarit të Tetovës, Bilall Kasami, i cili me punën dhe vendosshmërinë e tij i dha fund keqmenaxhimit dhe e ktheu komunën në shërbim të qytetarëve”, njoftuan nga VLEN.

Në fjalimin e tij para të pranishmëve Kasami rikujtoi se në vitin 2021 e trashëgoi Komunën e Tetovës me borxh prej 24 milionë eurosh, me rrugë të amortizuara, mbeturina, mungesë të ujit dhe pasiguri urbane.

Sot, sipas VLEN, borxhi është përgjysmuar. Tetova ka ujë të pijshëm, me qindra rrugë të asfaltuara, janë hapur bulevardet e parë, ka ndriçim LED në çdo lagje dhe fshat, pishinë funksionale dhe dy të tjera që janë në ndërtim e sipër, shkolla të reja dhe plane urbanistike moderne.

Liderët e VLEN theksuan se për herë të parë në historinë e qeverisjes komunat shqiptare janë mbështetur financiarisht nga Qeveria me miliona euro për përmirësimin e infrastrukturës lokale. Kjo është dëshmi se shqiptarët janë të të fortë dhe më të bashkuar se deri më tani.

Ndërkohë, kryetari i shtabit zgjedhor qendror, Adnan Azizi, ishte i drejtpërdrejtë.

“Këta tiranë janë të tërbuar sepse ua ndaluam tatimin, Soravinë, Lotarinë dhe tenderat. Ua ndaluam të vjedhurit, prandaj bërtasin. Fitorja në Tetovë jo vetëm që është e pashmangshme, por ka emër dhe mbiemër: Bilall Kasami. Ai që e ndaloi keqmenaxhimin, që e zvogëloi borxhin, që solli ujë, që e pastroi qytetin, që ndërtoi rrugë, pishina, shkolla, paqe dhe bulevarde. Ai që i dha fund errësirës dhe e ktheu dritën në çdo lagje dhe në çdo fshat. Tetova nuk ka kthim pas! Tetova vazhdon para me Bilall Kasamin dhe VLEN-in”, thanë nga Koalicioni VLEN.

Tenderë për të afërmit

Kumtesa e VLEN-it është “qumësht e mjaltë”, por raportimet dhe analizat e mediave, si dhe informacioni publik për prokurimet publike tregojnë një pasqyrë më ndryshe për menaxhimin e Kasamit me Tetovën, e në veçanti me buxhetin e tij.

Mediat në gjuhën shqipe rapotruan se njeriu i parë i partisë BESA, Kasami, i ka “falënderuar” disa donatorë të partisë duke ju ndarë para komunale përmes prokurimeve publike, ndërsa disa prej tyre kanë qenë edhe në listat e të angazhuarve nga komuna, pra kanë qenë të punësuar si bashkëpunëtorë me honorar.

Halë më e madhe në sy është kompania për marketing dhe shërbime “I-Point Marketing” nga Tetova, e cila sipas të dhënave nga Regjistri Qendror është në pronësi të Mensur Alitit dhe Amir Alitit nga Tetova.

Bashkëpronari Mensur Aliti për opinionin njihet edhe si njeri i afërt i sekretarit të Lëvizjes BESA, Adnan Azizi, i cili pak kohë më parë u zgjodh për kryetar të shtabit zgjedhor qendror të VLEN-it.

Gjatë kohës së Lëvizja BESA ishte në pushtet Mensur Aliti ishte i angazhuar kabinetin e zëvendës ministrit të kulturës, Sedat Sulejmani, shkruan portali “Indeks”. Në muajin maj të këtij viti “I-Point Marketing” nga Komuna e Tetovës ka fituar tender në vlerë prej 999.999 denarë, ose 16.260 euro për “Dhënien me qira të pajisjeve për organizimin e eventeve dhe për shtypjen e materialeve”. Në vitin 2024 nga Komuna e Tetovës ka marrë 19.187 euro për dhënien e “shërbimeve për shtypje dhe fotokopjim”, në vitin 2023 ka fituar dy tenderë, një për “përgatitjen e materialeve promovuese dhe për brendimin e qytetit” për një shumë prej 38.444 euro dhe tjetrin për “prokurimin e materialeve të botuara” për një shumë prej 40.650 euro.

Në vitin 2022 kjo kompani ka pasur të ardhura vjetore prej 3,6 denarë, në vitin 2023 ka realizuar 7,3 milionë denarë, ndërsa në vitin 2024 të ardhurat janë rritur në 8 milionë denarë. Por, fitimi i regjistruar në vitin 2024 ka qenë vetëm 1.000 euro.

Menaxheri i kompanisë që i ka fituar këto tenderë nga komuna me të cilën udhëheq Kasami ka qenë donator i Lëvizjes BESA. Sipas raportit të partisë politike, në vitin 2023 Aliti ka dhënë për këtë parti 3.000 euro.

Për abuzimet e pretenduara me funksionin e kryetarit të komunës nga ana e Kasamit dy vite më parë ka shkruar edhe portali informativ “Indeks”, i cili zbuloi se kryetari i Komunës së Tetovës në vitin 2024 i ka ndarë Alitit dy tenderë për prokrime publike në vlerë prej 4 milionë denarësh, i cili ka qenë i angazhuar në sektorin e prokurimeve publike.

Megjithatë, sipas portalit “Financa të hapura” mund të vihet re vetëm se Komuna e Tetovës vetëm dy herë i ka paguar Mensur Alitit honorar në vlerë prej 22.000 denarësh kah mesi i vitit 2022.

Punësime misterioze

Fokus përmend analizën e Portalb.mk që së fundmi nxori në pah se nga viti 2022 deri në 2025, Komuna e Tetovës së bashku me ndërmarrjet publike “Tetova Transport” dhe “Sharri” kanë shpenzuar mbi 1.6 milionë euro në kontrata për punësime të përkohshme përmes Agjencisë private për punësim “Xhob 2011”.

Edhe pse janë paguar me para publike, opinioni nuk e di se ku kanë shkuar këto para.

Në ndërkohë, Komuna e Tetovës më 15 gusht 2025 ka hapur sërish tender të ri për punësime të përkohshme, thirrja publike e të cilit ka mbaruar më 1 shtator 2025.

Për këto punësime kritikuan nga Më Mirë për Tetovën dhe Bashkimi Demokratik për Integrim.

Ndërkaq, pas pyetjeve të Portalb.mk, Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit formoi lëndë për këto kontrata.

I pyetur se pse nuk i publikojnë emrat e të punësuarve përmes agjencionit privat, kryetari i komunës, Bilall Kasami thotë se në kuadër Ligjit për qasje deri te informatat me karakter publik mund të merren informata për çdo punëtor në Komunën e Tetovës qoftë me vendim të përhershëm apo të përkohshëm.

Megjithatë, në të kaluarën Portalb.mk i ka kërkuar këto të dhëna, por nga Komuna e Tetovës nuk janë përgjigjur.

“Gjithë ajo që është e lejuar në bazë të ligjit do të merrni si informacion”, tha Kasami.

I pyetur se pse nuk i publikojnë të dhënat, Kasami tha se nuk mund ta bëjnë një gjë të tillë.

Për këto të dhëna, Portalb.mk ka dorëzuar në Komunën e Tetovës kërkesë përmes Ligjit për qasje të lirë në informatat me karakter publik, ku komuna duhet të kthejë përgjigje brenda afatit ligjor prej 20 ditëve.

Continue Reading

Lajme

Osmani: Lagjja Rome në Çair do të bëhet pjesë e zhvillimit qytetar

Published

on

By

Kandidati i AKI për Komunën e Çairit, Bujar Osmani, zhvilloi sot një vizitë në lagjen rome të këtij territori, duke theksuar rëndësinë e përfshirjes së të gjitha komuniteteve në zhvillimin urban dhe shoqëror të komunës.

“Vizitova një shtëpi modeste në zemër të Çairit, në një nga lagjet më të bukura nga pozicioni gjeografik, por ndërkohë më të neglizhuarat dhe më pak të urbanizuara,” deklaroi Osmani. Ai u prit nga banorët me ngrohtësi dhe besim, duke theksuar se pavarësisht mungesës së infrastrukturës, komuniteti atje ruan një shpirt të madh solidariteti dhe mikpritjeje.

Osmani tha se ka filluar tashmë bisedimet me partnerë ndërkombëtarë në Bruksel dhe ka prezantuar projekte të mundshme për përmirësimin e kushteve të jetesës në këtë lagje. “Ka interes të madh për të ndihmuar këtë komunitet të harruar dhe të keqpërdorur për vite me radhë,” theksoi ai.

Ai u zotua se nëse merr besimin e qytetarëve të Çairit, do ta përfshijë lagjen rome në planet konkrete të zhvillimit urban, duke i dhënë asaj vendin që i takon në kuadër të dinjitetit qytetar dhe integrimit të plotë në jetën komunale.

Continue Reading

Lajme

Revolta qytetare në Zhelinë: Pushteti pasurohet, qytetarët mezi mbijetojnë

Published

on

By

Revolta qytetare në Komunën e Zhelinës po rritet çdo ditë dhe, sipas vlerësimeve, ajo pritet të shpërthejë më fuqishëm në ditën e votimit të zgjedhjeve të tetorit në Maqedoninë e Veriut shkruan Tetovasot. Kryetari aktual i komunës, Blerim Sejdiu, pas dy mandateve tashmë kërkon mandatin e tretë, megjithëse shumë nga premtimet e tij të mëdha kanë mbetur pa u realizuar.

Qytetarët shprehen hapur për pakënaqësinë e tyre dhe e përshkruajnë realitetin si dy botë paralele: njëra e pushtetarëve që pasurohen shpejt dhe tjetra e njerëzve të thjeshtë që mezi sigurojnë jetesën.

“Këta që janë në Komunë menjëherë u bënë të pasur – banesa, shtëpi, prona… gjithçka. Ndërsa qytetarët mezi ia dalin për bukën e gojës,” u shpreh një banor i Zhelinës.

Kjo pakënaqësi në rritje shihet si sinjal i qartë se dita e votimit do të jetë momenti i llogaridhënies për pushtetin aktual komunal.

Continue Reading

TOP Lajme