Hetime për rastin në Koçan, ndërhyrje të huaja, emërime partiake, ndikimi i “Botës Serbe”, arkivat e UDBA-s dhe KOS-it, si dhe dekomunistizimi i institucioneve – janë disa nga pikat kyçe të dokumentit të miratuar në Komitetin për Punë të Jashtme të Parlamentit Evropian (AFET), përmes amendamenteve kompromisi në raportin për progresin e Maqedonisë së Veriut.

Sipas dokumentit që ka siguruar TV24, dhe që e transmeton edhe portali Flaka, “projekti i ashtuquajtur Bota Serbe” është identifikuar si një kërcënim serioz ndaj sovranitetit të Maqedonisë së Veriut dhe stabilitetit të rajonit. Në Amendamentin Kompromis 8, thuhet qartë se disa përfaqësues të qeverisë e mbështesin dhe promovojnë këtë koncept, i cili tenton të krijojë një sferë ndikimi rajonal, në kundërshtim me parimet evropiane.

Përgjegjësi edhe për VLEN dhe Vetëvendosjen përmes pjesëmarrjes në këtë Qeveri
Në këtë kontekst, përgjegjësia bie jo vetëm mbi bartësit e drejtpërdrejtë të këtij projekti, por edhe mbi ata që përmes pjesëmarrjes së tyre në Qeveri e legjitimojnë këtë orientim politik. Koalicioni VLEN, që përfaqëson shqiptarët në Qeverinë aktuale të Maqedonisë së Veriut, nuk mund të shmangë përgjegjësinë për qëndrimin në një kabinet që, sipas Parlamentit Evropian, ndihmon dhe mbështet një projekt që minon sovranitetin dhe paqen në Ballkan.

Madje, në këtë Qeveri pjesë e drejtpërdrejtë është edhe Vetëvendosje, përmes zëvendëskryeministrit Bekim Qoku, i cili përfaqëson këtë subjekt nga Kosova. Përfshirja e Vetëvendosjes në një qeveri të tillë ngre pikëpyetje serioze për koherencën politike dhe parimet që ka artikuluar ky subjekt për rajonin, integrimin dhe ndikimin serb në Ballkan.

Kërkesë për hapjen e dosjeve të UDBA-s dhe KOS-it
Një tjetër pikë e rëndësishme në dokument është kërkesa për hapjen e plotë të arkivave të shërbimeve sekrete jugosllave – UDBA dhe KOS, si në Maqedoninë e Veriut, ashtu edhe në Serbi. Kjo shihet si një hap i domosdoshëm për ballafaqimin me të kaluarën dhe ndërtimin e një administrate të përgjegjshme.

Raporti vlerëson gjithashtu se Maqedonia e Veriut mbetet objektiv i ndikimit dashakeq nga Rusia dhe Serbia, përmes mediave pro-Kremlinit dhe rrjeteve dezinformuese që shpërndajnë narrativë kundër Bashkimit Evropian, duke përfshirë edhe lajme rreth luftës në Ukrainë.

Dilema mbi heshtjen e partnerëve shqiptarë në qeveri
Në dritën e këtyre zhvillimeve dhe kritikave zyrtare nga BE-ja, lind një pyetje legjitime:
Pse VLEN dhe përfaqësuesi i Vetëvendosjes vazhdojnë të qëndrojnë në një Qeveri që promovon projektin e “Botës Serbe”, ndërpret Korridorin 8 dhe minon marrëveshjet ndërkombëtare që garantojnë barazi dhe bashkëjetesë etnike në vend?

Përgjigja, siç duket, nuk do të vonojë të kërkohet edhe nga vetë qytetarët që ndjekin me shqetësim orientimin aktual të Qeverisë dhe rolin e aktorëve shqiptarë brenda saj.

Aleanca për Shqiptarët, edhe njëherë shpreh shqetësim lidhur me përmbajtjen e dokumentit zyrtar të miratuar nga Komiteti për Punë të Jashtme (AFET) i Parlamentit Evropian, i cili konfirmon atë që ne kemi paralajmëruar prej muajsh: se Maqedonia e Veriut është kthyer në shënjestër të drejtpërdrejtë të operacioneve të ndikimit të huaj dashakeq, që synojnë minimin e orientimit euroatlantik dhe rrënimin e institucioneve demokratike të vendit.

Raporti thekson me shqetësim rolin e mediave tabloide serbe, që tërhiqen nga ndikimi i Kremlinit, në instrumentalizimin e narrativave kundër Bashkimit Evropian. Nënvizohet qartë rreziku që përbën projekti i ashtuquajtur “Bota Serbe”, e cila synon krijimin e një sfere të re ndikimi në Ballkan përmes aktorëve politikë të lidhur me qendrat e Beogradit, Moskës dhe Budapestit.

Edhe më alarmuese është konstatimi se disa përfaqësues të qeverisë aktuale në Shkup po mbështesin dhe promovojnë këtë projekt, duke marrë pjesë në aktivitete që minojnë stabilitetin rajonal dhe sovranitetin e shteteve fqinje. Për më tepër, në dokument vihet në pah rreziku i varësisë së shtetit ndaj huave kineze përmes kanaleve të dyshimta, përfshirë edhe huanë e fundit të marrë përmes Hungarisë, e cila në fakt përfaqëson interesa kineze.

Aleanca për Shqiptarët paralajmëron se këto nuk janë më thjesht skenare spekulative apo “teori konspirative”, siç duan t’i paraqesin përfaqësuesit e VLEN-it, por janë fakte të dokumentuara nga instanca më e lartë parlamentare e Bashkimit Evropian. Megjithatë, për habi të opinionit publik, VLEN vazhdon të mohojë realitetin, të relativizojë ndikimin serb dhe të heshtë për pjesëmarrjen e Ivan Stolkoviçit në qeveri – figurë që përfaqëson jo vetëm interesat e Beogradit, por edhe linjat strategjike të Rusisë dhe Kinës në rajon.

Si është e mundur që në kushtet kur Parlamenti Evropian kërkon hapjen e arkivave të UDBA-s dhe KOS-it, dhe shpreh shqetësim për rrjedhat jo-transparente financiare, për korrupsionin strategjik dhe kërcënimet hibride, VLEN të qëndrojë indiferente, si të mos jetë pjesë e kësaj qeverie?

Aleanca për Shqiptarët rithekson se ky dokument, i hartuar mbi bazën e raportit të eurodeputetit Thomas Waitz, i jep vulë ndërkombëtare vlerësimeve që kreu i Aleancës, Arben Taravari, ka dhënë publikisht që prej muajsh: ndikimi serb në Maqedoninë e Veriut është në kulmin e tij dhe pasqyrohet në sektorin e sigurisë, politikës dhe investimeve. Investimet e shpallura nga VMRO-DPMNE janë plotësisht të orientuara për t’i shërbyer këtij projekti hegjemonist, dhe asesi interesave të qytetarëve, veçanërisht shqiptarëve.

Nëse fjala e fundit e VLEN-it është deklarata e zëvendëskryeministrit Arben Fetai, i cili e relativizoi praninë e Ivan Stolkoviçit në qeveri, atëherë çdo shqiptar duhet të kuptojë se VLEN është bërë pjesë e lojës së rrezikshme të agjenturave të huaja, duke legjitimuar politikisht ndikimin e “Botës Serbe” në qeverisjen e shtetit.

Aleanca për Shqiptarët kërkon nga të gjitha forcat politike shqiptare, institucionet dhe shoqëria civile që të reagohet pa vonesë, të mos lejohet uzurpimi i shtetit nga interesa të huaja, dhe të mos lejohet që në emër të pushtetit të shkelet mbi interesat kombëtare dhe euroatlantike të shqiptarëve.

Është koha për vetëdijësim politik dhe qytetar. Heshtja është bashkëfajësi.

Aleanca për Shqiptarët

Kryetari i degës së Aleancës për Shqiptarët në Kumanovë, Huzeir Mustafi, ka reaguar ndaj deklaratave të disa përfaqësuesve politikë të VLEN-it që po përpiqen të distancohen nga procesi i regjistrimit të popullsisë në vitin 2021.

Në një deklaratë të publikuar në rrjetet sociale, Mustafi renditi disa fakte që, sipas tij, hedhin poshtë çdo përpjekje për të “amnestuar” veten nga përgjegjësia politike për këtë proces, i cili sot kritikohet nga të njëjtët që e mbështetën me heshtje apo me pjesëmarrje aktive.

“Regjistrimi i popullsisë në Maqedoninë e Veriut është zhvilluar nga 5 deri më 30 shtator 2021. Në atë kohë, Izet Mexhiti ishte jo vetëm deputet, por edhe nënkryetar i BDI-së dhe mbronte me krenari politikat e asaj qeverie,” theksoi Mustafi.

Ai më tej kujtoi se edhe Lëvizja Besa ishte pjesë e Qeverisë së atëhershme, përmes Ministrisë së Bujqësisë, e udhëhequr nga Arjanit Hoxha, dhe përfaqësuesve të tjerë si zëvendësministri i Arsimit Arafat Shabani.

“Pra, nuk mund të amnestoheni sot me një konferencë për media apo një postim emocional për një proces në të cilin keni qenë të përfshirë drejtëpërdrejtë,” përfundoi Mustafi.

Ky reagim vjen pas përpjekjeve të disa partive për të hedhur fajin e regjistrimit të kontestuar tek të tjerët, ndërsa të dhënat tregojnë se shumë nga ata që sot kritikojnë, dje ishin pjesë aktive e qeverisë që e zbatoi atë proces.

Aleanca për Shqiptarët ka qenë ndër të vetmet subjekte politike që ka kundërshtuar qartë dhe me zë të lartë mënyrën se si u zhvillua regjistrimi, si dhe efektet diskriminuese të tij në përfaqësimin e drejtë të shqiptarëve në institucionet shtetërore. Flaka