Aleanca për Shqiptarët shpreh shqetësim për përmbajtjen e propozimligjit të sjellë nga Qeveria, i cili synon të zëvendësojë mekanizmin ekzistues të balancuesit për përfaqësim të drejtë dhe adekuat të komuniteteve në institucionet shtetërore.

Ky propozim përfaqëson një hap prapa në respektimin e një prej parimeve themelore të Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut: përfaqësimin e drejtë dhe të barabartë të të gjitha komuniteteve.

Mungesa e mekanizmave detyrues për zbatim, konkretisht mospërfshirja e një kalkulatori proporcional bazuar në të dhënat e regjistrimit të popullsisë, është një mangësi thelbësore e këtij propozimligji. Gjithashtu, mungojnë dispozita që kërkojnë që çdo konkurs pune në sektorin publik të kalojë përmes këtij kalkulimi, si dhe masa ndëshkuese për institucionet që nuk e zbatojnë ligjin, gjë që e bën këtë iniciativë joefektive dhe jofunksionale në praktikë.

Delegimi i kompetencave tek një “trup koordinues” pa mandat ekzekutiv, pa pavarësi institucionale dhe pa mjetet e nevojshme për mbikëqyrje dhe zbatim të ligjit, nuk garanton avancimin e përfaqësimit të drejtë. Përkundrazi, ky trup do të ketë më shumë rol simbolik dhe deklarativ, pa kapacitet për të ndikuar realisht në proceset e punësimit dhe përfaqësimit institucional.

Zëvendësimi i mekanizmit të balancuesit me një strukturë formale pa fuqi reale është kthim në të kaluarën dhe vë në rrezik karakterin multietnik dhe demokratik të shtetit.

Aleanca për Shqiptarët kërkon rikthimin e kalkulatorit proporcional si mekanizëm të detyrueshëm për çdo institucion publik në proceset e punësimit, në përputhje me të dhënat zyrtare të regjistrimit dhe me Kushtetutën. Gjithashtu, kërkojmë vendosjen e masave konkrete ligjore ndaj institucioneve që nuk zbatojnë përfaqësimin e drejtë, përfshirë ndalimin e punësimeve të reja, si dhe përgjegjësi administrative dhe penale për drejtuesit përkatës.

Theksojmë se një ligj që nuk përmban mekanizma zbatimi nuk mund të konsiderohet reformë. Pa mjetet e duhura për kontroll dhe pa ndëshkime për moszbatim, ky ligj nuk është zgjidhje, por një fasadë politike që nuk përmbush detyrimet kushtetuese dhe nuk garanton barazi reale për shqiptarët dhe komunitetet e tjera.

Aleanca për Shqiptarët do të angazhohet me të gjitha mjetet politike dhe institucionale për të ndaluar kalimin e këtij ligji në formën aktuale, i cili cenon rëndë të drejtat e shqiptarëve dhe parimin e përfaqësimit të drejtë në shtet.

Aleanca për Shqiptarët

Një raport mbi punën e bërë në vitin e parë të Qeverisë do të mbahet sonte nga përfaqësuesit e qeverisë në Shkup.

Kryeministri Hristijan Mickoski njoftoi dje në profilin e tij në FB se brenda një viti kanë rritur pensionet dhe pagat, kanë ndërtuar rrugë, kanë siguruar mbi 1.2 miliardë euro investime të huaja dhe kanë punësuar 1,000 oficerë policie, dhe theksoi se zhvillimi është i mundur dhe i arritshëm, dhe më e mira ende nuk ka ardhur, frytet e punës së Qeverisë ende nuk do të ndihen.

Ende kemi shumë punë për të bërë, të vetëdijshëm për sfidat e jetës së përditshme dhe problemet reale të qytetarëve, ashtu siç e dimë që ju jeni të vetëdijshëm për atë që kemi trashëguar, se mrekullitë nuk janë të mundura brenda natës dhe se nuk është e lehtë, por me këmbëngulje, unitet, përpjekje dhe një plan të qartë të bazuar në themelet e zhvillimit që kemi hedhur vitin e kaluar, zhvillimi është i mundur dhe i arritshëm, më e mira ende nuk ka ardhur, frytet e punës sonë do të ndihen ende. Gjithmonë pranë njerëzve dhe për qytetarët. Shihemi nesër në raportin për vitin e parë të Qeverisë së Ndryshimit në orën 20:00. Një vit fillimi i ri, një vit ndërtimi themelesh, një vit për ju! Koha e Maqedonisë po vjen! Ne po ndërtojmë themelet e ndryshimit, theksoi dje Mickoski.

Siç theksoi ai, për herë të parë në shtatë vjet, viti shkollor 2024-2025 filloi me tekste shkollore të shpërndara, mbi një milion kopje u vendosën në bankat e shkollës, në ditën e parë të shkollës pavarësisht afatit të shkurtër. Ai vuri në dukje se në vitin 2025 janë siguruar 680 milionë denarë nga buxheti i shkencës, dy herë më shumë se në vitin 2024.

Janë miratuar 229 milionë denarë për projekte mjedisore, 500 milionë euro për projekte biznesi dhe kapitale për komunat. Ekonomia maqedonase renditet e katërta në Evropë për sa i përket rritjes së PBB-së në tremujorin e parë dhe është menjëherë pas Irlandës, Danimarkës dhe Polonisë dhe shumë gjërave të tjera. Ende kemi shumë punë për të bërë, të vetëdijshëm për sfidat e jetës së përditshme dhe problemet reale të qytetarëve, siç e dimë që ju jeni të vetëdijshëm për atë që kemi trashëguar, se mrekullitë nuk janë të mundura brenda natës dhe se nuk është e lehtë, por me këmbëngulje, unitet, përpjekje dhe një plan të qartë të bazuar në themelet e zhvillimit që kemi hedhur vitin e kaluar, zhvillimi është i mundur dhe i arritshëm, më e mira ende nuk ka ardhur, frytet e punës sonë do të ndihen ende, shkroi Mickoski në FB.

Më 23 qershor të vitit të kaluar, Kuvendi zgjodhi Qeverinë, të kryesuar nga Mickoski, me 77 vota “pro” dhe 22 vota “kundër”. Koalicioni qeveritar përbëhet nga VMRO-DPMNE, partitë nga koalicioni VLEN dhe ZNAM. Deputetët e LSDM dhe Levica votuan kundër Qeverisë, dhe Fronti Evropian e la seancën pak para përfundimit të saj.

Në Qeveri ka gjithsej 20 ministri. Përveç Kryeministrit, ka edhe 23 zëvendëskryeministra dhe ministra të tjerë. Në qeveri ka vetëm tre gra, ministret e financave, arsimit dhe shkencës, dhe të energjisë, minierave dhe mineraleve, Gordana Dimitrieska Kochoska, Vesna Janevska dhe Sanja Bozhinovska.

Hristijan Mickoski është Kryeministri i 13-të, duke udhëhequr qeverinë e 20-të që kur vendi fitoi pavarësinë.

Javën e ardhshme, në seancë qeveritare pritet të miratohet Propozim-Ligji për Përfaqësimin e Drejtë dhe Adekuat në administratën shtetërore dhe publike.

Pas miratimit nga Qeveria, ligji do të dërgohet në Komisionin e Venecias për shqyrtim dhe vlerësim. Sipas praktikave të mëparshme në rastin e Maqedonisë së Veriut, procedura e shqyrtimit në këtë komision ndërkombëtar zgjat zakonisht nga 2 deri në 4 muaj, përcjell INA.

Sipas këtij tajmingu, ligji i tillë pas Venecias mund të hyjë në rend dite dhe të miratohet pas zgjedhjeve lokale.

Pas opinionit të Komisionit të Venecias, propozim-ligji do të procedohet në Kuvend për miratimin përfundimtar.

Ky akt ligjor do të zëvendësojë mekanizmin aktual të njohur si “balancuesi”, i cili deri tani ka qenë instrumenti kryesor për zbatimin e përfaqësimit të drejtë të komuniteteve në institucionet publike.

Megjithatë, mekanizmi i balancuesit ka qenë shpesh objekt debatesh, për shkak të mungesës së efektivitetit dhe zbatimit të njëtrajtshëm në praktikë, duke lënë hapësirë për interpretim të ndryshëm dhe shmangie të qëllimshme në disa raste.

Ky është një hap i rëndësishëm drejt përforcimit të barazisë dhe standardeve demokratike në përfaqësimin institucional të të gjitha komuniteteve në vend./INA/