Numri i barnatoreve në Maqedoninë e Veriut është një temë me rëndësi të madhe për sistemin shëndetësor dhe ofrimin e shërbimeve farmaceutike në vend. Me rreth 1,150 barnatore të regjistruara në të gjithë territorin, sipas të dhënave nga Ministria e Shëndetësisë, vendi ka një nga densitetet më të larta të farmaci për frymë në rajon. Ky numër i lartë reflekton kërkesën e madhe për shërbime farmaceutike, por gjithashtu ngrit pyetje lidhur me menaxhimin, shpërndarjen dhe mbikëqyrjen e këtij sektori, shkruan Flaka

Përqendrimi i barnatoreve në qytetet e mëdha dhe rajonet urbane është i dukshëm, ndërsa mungesa e rregullave të qarta dhe inspektimeve efektive mund të çojë në mbingopje të tregut dhe sfida në ofrimin e shërbimeve cilësore për qytetarët. Kjo analizë synon të shqyrtojë shpërndarjen dhe faktorët që ndikojnë në numrin e barnatoreve në Maqedoninë e Veriut, duke ofruar një pasqyrë të situatës aktuale dhe sfidave të mundshme në sektorin farmaceutik.

Liberalizimi i tregut farmaceutik

Maqedonia e Veriut ka një treg relativisht të liberalizuar për barnatoret.
Mungesa e kufizimeve të rrepta për numrin e barnatoreve për banor (p.sh. një barnatore për 3,000 banorë, si në disa vende të BE-së) ka sjellë mbingopje të tregut.
Kriteret për hapje të barnatoreve janë më të lehta në krahasim me shtetet e tjera evropiane.
Fitimprurja e sektorit farmaceutik

Biznesi i barnatoreve është konsideruar relativisht i sigurt dhe fitimprurës, sidomos në zona urbane me popullsi të dendur dhe të moshuar.
Pjesërisht, shumë mjekë dhe farmaceutë kanë hapur barnatore për vetëpunësim ose si investim familjar.
Koncentrim në qytete të mëdha

Komuna si Tetova (83), Shkupi (Çair 38, Karposh 41, Aerodrom 47, Kisela Vodë 29, Qendër 74, Gazi Babë 32, Gjorçe Petrov 17, Butel 18) dhe Prilepi (48) kanë shumë barnatore për shkak të:
dendësisë së madhe të popullsisë,
pranie të universiteteve (studentë),
spitalet dhe qendrat shëndetësore në afërsi.
Kultura dhe sjellja ndaj barnave

Në vend ka përdorim të lartë të barnave pa recetë, sidomos antibiotikë dhe suplemente.
Shpesh, qytetarët kërkojnë trajtim direkt në farmaci, pa vizitë te mjeku.
Kjo rrit kërkesën dhe justifikon numrin e madh të barnatoreve.
Mungesa e kontrollit rigoroz

Ka pasur raste të mbivendosjes së licencave, sidomos në periudha të caktuara politike.
Mungesa e kontrollit dhe inspektimeve të rregullta çon në funksionim të barnatoreve edhe me shkelje ligjore.
Kushtet ligjore për hapjen e barnatoreve në Maqedoninë e Veriut

Licencimi dhe Leja për Ushtrim të Veprimtarisë
Hapja e barnatores kërkon marrjen e një licence nga Agjencia për Barnat dhe Produkte Medicinale pranë Ministrisë së Shëndetësisë.
Kërkohen dokumente të plota për pronësinë, vendndodhjen, dhe personelin e licencuar.
Licenca jepet vetëm nëse barnatorja plotëson kriteret teknike dhe ligjore.
Kualifikimi i personelit
Barnatorja duhet të ketë në staf farmacistë të licencuar, që kanë përfunduar studimet e farmacisë dhe posedojnë certifikatë për ushtrim të profesionit.
Farmacistët duhet të jenë të pranishëm gjatë gjithë orarit të punës.
Kriteret për vendndodhjen
Ligji parashikon distanca minimale mes barnatoreve (p.sh. distanca minimale prej 300-500 metrash, varësisht nga vendimi lokal) për të parandaluar mbingopjen.
Zakonisht kërkohet që barnatorja të jetë e vendosur në zonë ku ka kërkesë të mjaftueshme për shërbim farmaceutik (p.sh. afër spitaleve, klinikave, ose zonave me popullsi të konsiderueshme).
Kapaciteti dhe infrastruktura
Barnatorja duhet të ketë ambient të përshtatshëm sipas standardeve për ruajtjen dhe shpërndarjen e barnave.
Siguria, kushtet higjenike dhe pajisjet e nevojshme për ruajtjen e barnave janë të detyrueshme.
Kufizime për pronësinë dhe numrin e barnatoreve
Pronësia mund të jetë nga persona fizikë ose juridikë me kualifikime të nevojshme.
Ligji mund të kufizojë numrin e barnatoreve që mund të zotërohen nga një person ose kompani për të parandaluar monopolizimin.
Inspektimet dhe monitorimi
Barnatoret janë subjekt i inspektimeve periodike nga autoritetet shëndetësore dhe farmaceutike.
Shkeljet ligjore mund të çojnë në gjoba, pezullim të licencës ose mbyllje.
Sfida praktike

Mbingopja dhe distancat shpesh nuk respektohen në terren.
Procesi i licencimit ka pasur kritika për mungesë transparence dhe ndikime politike.
Inspektimet jo gjithmonë janë të rregullta dhe efektive.
Shpesh barnatoret hapen në zona të ngjashme për arsye biznesi, pavarësisht nevojës reale.
Lista totale:

Tetova – 83
Qenda – 74
Kumanova – 66
Manastiri – 62
Prilepi – 48
Gostivari – 48
Aerodrom – 47
Strumica – 43
Karposhi – 41
Ohri – 41
Çairi – 38
Struga – 33
Gazi Baba – 32
Kërçova – 32
Kavadari – 29
Kisela Voda – 29
Velezi – 28
Shtipi – 26
Koçani – 23
Gjevgjelia – 21
Buteli – 18
Gjorçe Petrov – 17
Radovishi – 13
Resen – 13
Bogovina – 13
Vrapçishti – 13
Saraj – 13
Vinica – 11
Negotina – 10
Dibra – 10
Ilinden – 9
Tearce – 8
Valandova – 7
Dolneni – 7
Kriva Palanka – 7
Probishtipi – 7
Berova – 6
Bogdanci – 6
Bosolova – 6
Delçeva – 6
Haraçina – 6
Zhelina – 6
Studeniçani – 6
Likova – 5
Makedonska Kamenica – 5
Novo Selo – 5
Sveti Nikola – 5
Shuto Orizare – 5
Krivo Gashtani – 4
Petroveci – 4
Bervenica – 4
Vasileva – 3
Demir Hisar – 3
Jogunovci – 3
Mavrova dhe Rostusha – 3
Pehçeva – 3
Rosoman – 3
Çashka – 3
Çeshinovë – 3
Vevçani – 2
Dojrani – 2
Karbinci – 2
Kratova – 2
Krusheva – 2
Mogila – 2
Plasnica – 2
Sopishta – 2
Çuçar Sandevë – 2
Gradsko – 1
Demir Kapia – 1
Zelenikovo – 1
Zërnovci – 1
Konçe – 1
Lozovo – 1
Novaci – 1
Rankovci – 1
Staro Negoriçani – 1
Zhupa – 1
Numri i barnatoreve në Maqedoninë e Veriut është i konsiderueshëm dhe tregon një zhvillim të gjerë të sektorit farmaceutik, sidomos në zonat urbane dhe rajonet me popullsi më të madhe. Megjithatë, ky numër i lartë bashkë me shpërndarjen e pabarabartë ngrenë sfida për menaxhimin efikas të burimeve dhe garantimin e shërbimeve cilësore për të gjithë qytetarët. Mbingopja në disa zona dhe mungesa e kontrolleve të rrepta ligjore mund të ndikojnë negativisht në cilësinë dhe disponueshmërinë e barnave. Përmirësimi i kuadrit ligjor, rritja e inspektimeve dhe planifikimi më i mirë i shpërndarjes së barnatoreve janë hapa të rëndësishëm drejt zhvillimit të një sistemi farmaceutik më të qëndrueshëm dhe të drejtë për të gjithë banorët e vendit. Flaka