Të rinjtë do të largoheshin nga Maqedonia e Veriut në mundësinë e parë që do t’u jepej. Portalb-i bisedoi me disa prej tyre, mundësitë e vogla për punësim, niveli i lartë i korrupsionit dhe shëndetësia e keqe janë disa prej faktorëve që i shtynë ata drejt largimit. Agjencia për Punësim ndërkohë ka regjistruar 141 mijë persona të papunë, në mesin e tyre ka edhe magjistra dhe doktorë shkencash.

Sytë jashtë vendit

Marina Klimoska është studente dhe aktualisht jeton në Shkup. Ajo theksoi se Maqedonia e Veriut nuk i ofron mjaftueshëm mundësi për përparim në karrierë ndërsa aktualisht punon përmes internetit për kompani të huaja.

E pyetur nëse do të largohej nga vendi, ajo tha me siguri që po.

“Si faktor kryesor do të përmendja mundësitë, të cilat jashtë i kemi shumë më të mëdha sesa këtu tek ne. Gjithsesi, këtu ndikon edhe vetë sistemi në shtetin tonë. Përveç mundësive të kufizuara për karrierë, ndikojnë edhe korrupsioni, niveli i ulët i edukimit, cilësia e shëndetësisë dhe i gjithë sistemi në përgjithësi”, tha Klimoska.

Lazi Tefiki është në prag të përfundimit të studimeve për Shkenca Kompjuterike në Tetovë. Sipas tij, në Maqedoninë e Veriut edhe nëse gjen punë, pagat janë të vogla ndërkaq standardi është rritur shumë. Ai këtë verë do të largohet për në Amerikë.ë

“Po shkoj për disa arsye, duke filluar nga ekonomia e dobët, nuk e shoh këtu një të ardhme të ndritshme. Nuk e shoh si një vend në të cilin do të mund të punoj. Edhe nëse gjejmë një punë, nuk ia vlen në fund të ditës, pasi standardi i jetesës është rritur dhe çdo gjë është bërë më e shtrenjtë. Vendi nuk ofron mundësi për të gjithë të rinjtë, si ata të moshës sime”, tha Tefiki.

Stefan Atanasovski Trajkovic aktualisht jeton në Veles ndërsa studion në Fakultetin Filozofik në Shkup. Sipas tij, nuk është problematike nëse të rinjtë largohen nga vendi, por fakti që të gjithë ata që largohen, nuk duan të kthehen më. Stefani gjithashtu do të ishte larguar nëse do i vinte mundësia.

“Por, do të isha kthyer që me përvojën e fituar jashtë, të kontribuojë për zhvillim më të madh të shoqërisë tonë. Megjithatë, pyetja këtu që ja vlen të bëhet është jo vetëm nëse të rinjtë do të largoheshin, por sa prej atyre të rinjve që janë larguar, do të ktheheshin këtu, dhe në këtë pjesë ekzistojnë statistika të cilat janë tronditëse, edhe pse kemi numër të madh të të rinjve që dëshirojnë të largohen, pjesa më e madhe e kësaj popullate nuk duan që të kthehen”, tha Atanasovski Trajkovic.

Rami Omeri nga ana tjetër ka shpresë se edhe në Maqedoninë e Veriut mund të bëhet mirë. Ai për Portalb-in tha se është koha që të rinjtë të marrin përgjegjësi më shumë dhe të fillojnë të bëjnë ndryshimin, pasi sipas tij, ta lëshosh vendlindjen nuk i zgjidh gjithmonë problemet.

“Unë personalisht nuk e kam menduar të largohem nga vendi për shkak se mendoj që edhe këtu mund të krijojmë gjëra shumë të mira, duke marrë përgjegjësi dhe duke filluar të punojmë shumë më shumë. Por e shikoj se shumë të rinj marrin vendimin për t’u larguar nga vendi, edhe kjo është diçka e kuptueshme por unë personalisht mendoj se edhe këtu mund ta sjellim ndryshimin përpara se ta marrim një vendim aq të rëndësishëm për ta lëshuar vendlindjen tonë”, tha Rami Omeri.

141 mijë persona janë të regjistruar si të papunë në Maqedoninë e Veriut

Të dhënat në Agjencinë për Punësim tregojnë që në vend ka shumë persona të cilët presin që shteti t’i punësojë. 96,731 persona janë kërkues aktiv të punës ndërsa 44,216 persona janë kërkues pasiv të punës.

Pjesa më e madhe e personave të papunë janë gra ndërsa 17,324 prej kërkuesve aktiv të punës janë të moshës nën 29 vjeç. Mbi 70% prej tyre presin punësim tash më shumë se 12 muaj

Përkundër që pjesa më e madhe prej tyre, apo 60% janë vetëm me arsim fillor, në mesin e personave që në mënyrë aktive kërkojnë punë përmes Agjencisë për Punësim ka edhe magjistra dhe doktorë shkencash.

Përkatësisht, 6,712 prej tyre janë me arsim të lartë ndërsa 17 doktorë shkencash.

Pavarësisht numrit të madh të të papunëve të regjistruar në Agjencinë e Punësimit, punëdhënësit po shprehin gjithnjë e më shumë shqetësim për vështirësitë në gjetjen e punëtorëve të kualifikuar.

Një nga arsyet pse punëdhënësit po përballen me vështirësi në plotësimin e vendeve të lira të punës është mungesa e punëtorëve me arsim dhe kualifikime të përshtatshme.

Shumica e personave të regjistruar si të papunë nuk posedojnë asnjë njohuri dhe aftësi për të kryer detyra specifike pune, pra janë njerëz pa asnjë profesion. Kjo i bën këta njerëz të vështirë për t’u punësuar, dhe mungesa e tyre afatgjatë nga tregu i punës e ndërlikon më tej përfshirjen e tyre në të.

Nga ana tjetër, një numër i madh i këtyre personave të papunë janë përfitues të ndihmës sociale, sepse Ligji për Mbrojtjen Sociale i detyron ata të regjistrohen në Agjencinë e Punësimit si kërkues aktivë të punës. Kjo do të thotë se ata kanë disa të ardhura bazuar në ndihmën financiare në familje me të cilën mbulojnë shpenzimet themelore të jetesës.

Ndryshe, në fund të muajit maj 2025 Qeveria e RMV-së miratoi planin e ri operativ për punësim, ku parashikohet që gjithsej 720 të rinj do të marrin mbështetje për vetëpunësim (të rinj të punësuar deri në moshën 29 vjeç), dhe me masën, ata do të marrin mbështetje për të filluar ose formalizuar biznesin e tyre, me kusht që të jenë të regjistruar në APRMV me të paktën arsim fillor të përfunduar.

Sipas planit, do të ndahen 40 milionë euro për punësimin e 16,000 qytetarëve. Shuma e mbështetjes financiare për të rinjtë e papunë është 615,000 denarë (fonde të pakthyeshme për fillimin e një biznesi). Të gjithë masat mund t’i lexoni në artikullin në vijim: 720 të rinj të papunë në RMV planifikohet të marrin nga rreth 10,000 euro për të filluar biznes.

Kujtojmë që Komisioni Evropian në Raportin e vitit 2024 të progresit vlerësoi se Maqedonia e Veriut ka arritur përparim në fushën e politikës sociale dhe punësimit, por sërish mbetet me përgatitje mesatare. Shkalla e papunësisë është ulur dhe përfitimet e ndihmës sociale janë rritur, ndërsa shkalla e varfërisë ka rënë, megjithatë ajo mbetet ende e lartë. Ngjashëm edhe te pjesa e të rinjve, Raporti theksoi se RMV-ja duhet të zbatojë strategjinë e aktivizimit të tregut të punës për të rinjtë. KE-ja theksoi se kapaciteti i Agjencisë për Punësim duhet të përmirësohet më tej./Portalb.mk/

Qeveria aktuale e cila nuk posedon as badenter në Kuvend, nuk ka kredibilitet etnik dhe demokratik për të zbatuar regjistrim të popullsisë, ashtu siç paralajmëroi ministri i Transformimit Digjital, Stefan Andonovski, i cili deklaroi se Maqedonia është teknikisht e gatshme për të kryer regjistrim digjital të popullsisë në vitin 2026, shkruan Flaka.

Në një intervistë për televizionin Sitel, Andonovski theksoi se procesi është tashmë pjesë e programit të Qeverisë, ndërsa aktivitetet përgatitore janë në zhvillim e sipër.

“Qëllimi është të rikthehet besimi i qytetarëve në sistem. Nëse i përgatisim të gjitha kushtet, regjistrimi digjital mund të mbahet në vitin 2026,” – tha ministri.

Sipas tij, një grup pune ndërinstitucional është formuar që nga prilli i këtij viti për të përcaktuar parakushtet teknike dhe ligjore që duhen plotësuar për realizimin e këtij procesi. Pika kyçe do të jetë pastrimi dhe harmonizimi i bazave të të dhënave nga institucionet shtetërore.

“Saktësia e të dhënave është themel i çdo regjistrimi. Vetëm me pastrimin e bazave ekzistuese mund të kemi një pasqyrë reale të popullsisë,” – shtoi Andonovski.

Ky zhvillim vjen në një kohë kur regjistrimi i vitit 2021 është vënë nën kritika të forta publike dhe politike, veçanërisht pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese që shpalli jokushtetuese ndarjen e popullsisë në “rezidentë” dhe “jo-rezidentë”.

Rregjistrimi digjital i popullsisë në vitin 2026, në vend të datës së rregullt në vitin 2031, do të ishte një rrezik i madh për shtrembimin e numrit real të popullatës, duke parë prirjen e partisë maqedonase në pushtet ndaj shqiptarëve.

Në një komunikatë për mediat, BDI ka reaguar në lidhje me siç thonë, fushtën e koordinuar për diskreditimin e procesit të regjistrimit të popullsisë, transmeton TV21. Nga BDI theksojnë se regjistrimi i popullsisë është proces ligjor dhe transparent, duke shtuar se është monitoruar nga faktori vendor dhe ndërkombëtar.

“Bashkimi Demokratik për Integrim ndjek me shqetësim të thellë fushatën e koordinuar për diskreditimin e procesit të fundit të regjistrimit të popullsisë, një proces ligjor, transparent dhe tërësisht i monitoruar nga faktori vendor dhe ndërkombëtar.

Kjo fushatë nuk është e rastësishme. Ajo është pjesë e një skenari më të gjerë për të rishkruar të gjitha arritjet e dekadës së fundit, për të bërë një regjistrim të ri sipas agjendave të reja politike, dhe për të rikthyer pabarazinë sistematike. E gjithë kjo është përpjekje e rrezikshme për të minuar themelet e Marrëveshjes së Ohrit, për të kontestuar barazinë e fituar me shumë mund dhe për të prishur marrëdhëniet ndëretnike në vend.

BDI dënon fuqishëm këtë përpjekje dhe njofton se çdo aktor politik, institucional apo propagandistik që synon të minojë rendin kushtetues, Marrëveshjen e Paqes, barazinë etnike dhe bashkëjetesën, do të mbajë përgjegjësi politike, ligjore dhe morale.

Nuk do të lejojmë që dekada përpjekjesh dhe sakrificash të nëpërkëmben për interesa ditore politike. Paqe, barazi dhe bashkëjetesë janë vija të kuqe për të cilat BDI do të qëndrojë gjithmonë në ballë të mbrojtjes”.

Kryetarja aktuale e Shkupit, Danella Arsovska, ka goditur me ironi të hollë bashkëpunimin e ngushtë midis VMRO-DPMNE-së dhe Visar Ganiut, kryetar i Komunës së Çairit dhe anëtar i koalicionit VLEN, transmeton Flaka

Në një postim në rrjetet sociale, Arsovska ka publikuar një montazh ku Ganiu shihet i veshur me kapelën e VMRO-DPMNE-së, ndërsa e shoqëron me tekstin ironik: “Висар не го даваме” – një frazë që evokon direkt retorikën nacionaliste të së kaluarës “името не го даваме” (emrin nuk e japim), e përdorur gjatë krizës për çështjen e emrit të Maqedonisë.

Ky postim vjen në kohën kur marrëdhëniet mes partnerëve të rinj të qeverisë po kalojnë nëpër prova të ndryshme, dhe kur gjithnjë e më shpesh ngrihen dyshime për ndikimin e VMRO-DPMNE-së ndaj disa zyrtarëve shqiptarë në institucionet lokale dhe qendrore.

Arsovska, e cila më herët kishte përplasje të forta me VMRO-DPMNE-në dhe së fundmi akuzon Visar Ganiun për mbi 150 objekte paleje në Çair, duket se po e përdor ironinë si mjet për të denoncuar bashkëpunime që, sipas saj, po minojnë interesin qytetar dhe vlerat demokratike.

Postimi ka ngjallur reagime të shumta në rrjetet sociale, ndërsa vetë Visar Ganiu ende nuk ka reaguar publikisht ndaj kësaj satire politike. Flaka