Franca dhe Kaledonia e Re njoftuan të shtunën një marrëveshje “historike” në të cilën territori përtej detit do të mbetej francez, por do të shpallej shtet i ri. Marrëveshja 13-faqëshe e njoftuar të shtunën kërkon një kombësi të Kaledonisë së Re dhe mundësinë që banorët atje ta kombinojnë këtë status me kombësinë franceze.

Franca njoftoi të shtunën një marrëveshje “historike” me Kaledoninë e Re , në të cilën territori përtej detit, i tronditur nga dhuna vdekjeprurëse separatiste vitin e kaluar, do të mbetej francez, por do të shpallej shtet i ri.

Pas 10 ditësh bisedimesh, palët ranë dakord që të krijohej një “Shteti i Kaledonisë së Re”.

Arkipelagu do të ruajë “një status brenda Francës, me kaledonianët që do të mbeten francezë”, tha Nicolas Metzdorf, një deputet anti-pavarësi.
“Nuk janë planifikuar më referendume, me përjashtim të atij që konfirmon këtë marrëveshje”, tha ai në një mesazh dërguar AFP-së.

Prioriteti tani është rimëkëmbja ekonomike e Kaledonisë së Re pas dhunës së vitit të kaluar që vrau 14 persona dhe vlerësohet se i ka kushtuar territorit dy miliardë euro (2.3 miliardë dollarë), duke ulur me 10 për qind produktin e brendshëm bruto ( PBB ), tha ai.

Kryeministri François Bayrou tha se marrëveshja e së shtunës — e cila ende kërkon miratim parlamentar dhe në referendum — ishte me “dimensione historike”.

Me një popullsi prej rreth 270,000 banorësh dhe të vendosur gati 17,000 kilometra (10,600 milje) larg Parisit, Kaledonia e Re është një nga disa territore përtej detit që mbeten pjesë integrale e Francës.

Është sunduar nga Parisi që nga vitet 1800, por shumë kanakë vendas ende e urrejnë pushtetin e Francës mbi ishujt e tyre dhe duan autonomi ose pavarësi më të plotë.

Trazirat shpërthyen në maj të vitit 2024 pasi Parisi planifikoi t’u jepte të drejtë vote mijëra banorëve jo-indigjenë me qëndrim afatgjatë, diçka që Kanakët kishin frikë se do t’i linte ata në një pakicë të përhershme, duke ua shkatërruar shanset për të fituar pavarësinë.

Si pjesë e marrëveshjes, banorët e Kaledonisë së Re në të ardhmen do të lejohen të votojnë vetëm pas 10 vitesh jetese në arkipelag.

Referendumi i fundit për pavarësi në Kaledoninë e Re u mbajt në vitin 2021 dhe u bojkotua nga grupet pro-pavarësisë për shkak të ndikimit të pandemisë Covid-19 në popullsinë Kanak.

Referendumi ishte i fundit nga tre që nga viti 2018, të cilët të gjithë hodhën poshtë pavarësinë e Kaledonisë së Re.

Që nga referendumi i vitit 2021, situata politike në arkipelag ka qenë në bllokim.

Kaledonia e Re mund të marrë shtetësinë e vet © Sebastien Bozon, AFP

Macron deklaroi në fillim të qershorit se donte një “projekt të ri” për Kaledoninë e Re.

Marrëveshja 13-faqëshe e njoftuar të shtunën kërkon një kombësi të Kaledonisë së Re dhe mundësinë që banorët atje ta kombinojnë këtë status me kombësinë franceze.

Sipas marrëveshjes, një “Shteti i Kaledonisë së Re” do të sanksionohet në kushtetutën e Francës dhe vendet e tjera mund ta njohin një shtet të tillë.

Marrëveshja gjithashtu kërkon një pakt rimëkëmbjeje ekonomike dhe financiare që do të përfshinte një ripërtëritje të aftësive të përpunimit të nikelit të territorit.

Të dyja dhomat e parlamentit të Francës do të takohen në tremujorin e katërt të këtij viti për të miratuar marrëveshjen, e cila më pas do t’u paraqitet banorëve të Kaledonisë së Re në një referendum në vitin 2026.

Të dhënat e fundit nga sondazhi i realizuar nga Market Vision për MKD.mk, nuk matën vetëm përkrahjen për partitë politike, por edhe besueshmërinë e liderëve në bllokun shqiptar, shkruan Flaka. Ajo që bie më së shumti në sy nuk është vetëm rënia drastike e VLEN-it, por edhe mungesa totale e disa figurave të saj udhëheqëse në rejtingun e liderëve.

Bekim Qoku dhe Arben Fetai, dy prej figurave që pretendojnë përfaqësimin e VETËVENDOSJE-s dhe ASH-së brenda VLEN-it, nuk figurojnë fare në listën e liderëve me përkrahje mbi 1%. E njëjta gjë vlen edhe për Zeqirja Ibrahimin, që ndonëse drejton Alternativën prej më shumë se një viti, nuk ka arritur të depërtojë në vetëdijen publike si lider me peshë.

Afrim Gashi, i cili është tërhequr nga drejtimi i Alternativës, vazhdon të ruajë një përkrahje modeste prej 1%. Kjo tregon se struktura e VLEN-it vuan nga mungesa e lidershipit legjitim dhe të besueshëm.

Ndërkohë, në të njëjtin sondazh:

Ali Ahmeti (BDI) kryeson me 6% besueshmëri.
Arben Taravari (ASH), tani në opozitë, renditet ndër liderët më të besuar – përpara shumicës së liderëve në pushtet.
Izet Mexhiti dhe Bilall Kasami, dy bashkëkryetarët kryesorë të VLEN-it, kanë vetëm nga 2% secili – një shifër larg pritshmërive për figura të cilat pretendojnë të udhëheqin përfaqësimin politik shqiptar në qeveri.
Këto të dhëna vënë në pah një realitet të hidhur për koalicionin VLEN: mungesën e figurave me ndikim publik dhe krizën e përfaqësimit. Me një lidership që nuk arrin të krijojë as perceptim, e jo më besueshmëri tek qytetarët, është e qartë se VLEN nuk përbën më një alternativë të qëndrueshme dhe serioze politike, por një bashkim formal pa bazë reale elektorale.

Rezultatet e fundit të sondazheve tregojnë se VLEN është në një rrëshqitje të dukshme elektorale dhe përballë një krize serioze lidershipi dhe identiteti politik. Largimi i ASH-së dhe Arben Taravarit jo vetëm që i ka përgjysmuar rejtingun, por ka ekspozuar një boshllëk të thellë në përfaqësim, lidership dhe kapacitet për mobilizim qytetar.

Këshillat kryesore për VLEN-in:

Reflektim i brendshëm dhe autokritikë e ndershme
– VLEN duhet të analizojë me sinqeritet gabimet strategjike, veçanërisht në trajtimin e partnerëve dhe keqmenaxhimin e tranzicionit të brendshëm pas largimit të ASH-së.
Riformatim organizativ dhe ideologjik
– Pa një vizion të qartë dhe figura lidershipi që frymëzojnë, koalicioni do të mbetet një bashkim formal, jo një forcë politike reale. Është urgjente të ndodhë një ristrukturim thelbësor, jo vetëm kozmetik.
Zëvendësim i figurave të papërfaqësuara
– Nëse figura si Arben Fetai, Bekim Qoku apo Zeqirja Ibrahimi nuk arrijnë të depërtojnë as në minimumin e rejtingut publik, atëherë është koha për ndryshim të qasjes ose të vetë figurave që përfaqësojnë koalicionin.
Komunikim më transparent me elektoratin
– VLEN duhet të sqarojë me sinqeritet pozicionin e saj politik, qëllimet dhe raportet e brendshme. Pa komunikim të qartë, mosbesimi do të thellohet.
Rikthimi në terren
– Mbështetja politike nuk mbahet me emra e tituj, por me angazhim të drejtpërdrejtë me qytetarët, në komunitete dhe në çështjet reale të përditshmërisë.
Sondazhi i fundit nuk është thjesht një matje numerike – është një alarm i kuq për koalicionin VLEN. Rënia drastike e mbështetjes pas largimit të ASH-së dhe mungesa e figurave përfaqësuese në rejtingun e liderëve tregojnë se VLEN ka humbur jo vetëm aleatët, por edhe besimin e qytetarëve.

Një projekt politik që nuk arrin të prodhojë liderë me ndikim, që nuk frymëzon elektoratin dhe që mbështetet në iluzione të brendshme, nuk mund të qëndrojë gjatë në skenë. Nëse nuk ndodh një riformatim serioz, me ide të qarta, njerëz të besueshëm dhe një komunikim të ndershëm me publikun, VLEN rrezikon të kalojë nga pushteti në irrelevancë politike.

Ky sondazh nuk është fundi – por është një thirrje e fundit për reflektim dhe ndryshim. Heshtja ose vetëkënaqësia mund të jenë fatale. Flaka

Skena politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut po përjeton një dinamikë të re, e cila pasqyrohet qartë në matjet e fundit të opinionit publik. Dy sondazhe të realizuara nga e njëjta kompani hulumtuese – Market Vision, për llogari të portalit MKD.mk, ofrojnë një pasqyrë të vlefshme dhe të krahasueshme mbi lëvizjet elektorale brenda disa muajve, shkruan Flaka. Ato ndihmojnë të kuptohet ndikimi real i ndarjes së Aleancës për Shqiptarët nga koalicioni VLEN dhe se si ky zhvillim ka ndikuar drejtpërdrejt në përkrahjen qytetare për subjektet përkatëse. Kjo analizë synon të ofrojë një lexim të qartë statistik dhe politik të trendeve që po rishkruajnë ekuilibrat në bllokun politik shqiptar.

Sondazhi i fundit në skenën politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut ka nxjerrë në pah një transformim të dukshëm në përkrahjen qytetare për subjektet politike. Sondazhi i dytë, i datës 26 prill 2025, tregonte një qëndrueshmëri të përgjithshme të mbështetjes:

BDI: 12.1%
VLEN (në përbërje të plotë me ASH-në): 13%
Megjithatë, sondazhi më i fundit, i publikuar më 12 korrik 2025, reflekton ndryshime të thella dhe domethënëse në peizazhin politik:

BDI: 12.1% (në të njëjtat nivele si më parë)
VLEN (pas largimit të ASH-së): 7.7%
ASH – Arben Taravari: 3.6%
Një analizë statistikore e këtyre të dhënave tregon qartë se VLEN pothuajse është përgjysmuar pas largimit të Aleancës për Shqiptarët dhe liderit të saj, Arben Taravari. Rënia nga 13% në 7.7% brenda një periudhe kaq të shkurtër është tregues i qartë i dobësimit elektoral të këtij koalicioni.

Kjo rënie nuk është thjesht numerike, por strukturore. Arben Fetai, si figurë udhëheqëse që pretendoi të trashëgonte pozicionin e ASH-së brenda VLEN, nuk ka arritur të mbajë afër anëtarësinë dhe bazën e simpatizantëve të ASH-së, as në koalicion dhe as në pushtet. Kjo tregon për një dështim në tranzicionin e lidershipit dhe për një boshllëk legjitimiteti që po përjetohet nga elektorati.

Rezultatet sugjerojnë gjithashtu se ASH me Taravarin si lider ka ruajtur një bazë të qëndrueshme mbështetëse, duke marrë 3.6% të përkrahjes pavarësisht largimit nga qeverisja dhe koalicioni, gjë që përforcon profilin e saj si subjekt me peshë reale dhe autonome në skenën politike shqiptare.

Në këtë kontekst, është e qartë se ndarja e rrugëve midis ASH-së dhe VLEN-it ka qenë më e dëmshme për këtë të fundit, duke konfirmuar se pesha elektorale dhe organizative e ASH-së ka qenë shtylla kryesore që ka mbajtur kohezionin dhe besueshmërinë e koalicionit VLEN.

Është me rëndësi të theksohet se VLEN nuk mund ta refuzojë sot sondazhin e korrikut, pasi në dy sondazhet e mëparshme nga e njëjta nga kompani dhe nga i njejti Agjencion hulumtimi, sidomos atë të 21 dhjetorit 2024, si dhe të 26 prillit 2025 – pikërisht ky koalicion, në përbërje të plotë me ASH-në dhe Arben Taravarin, kryesonte përballë BDI-së. Në dhjetor, për shembull, u regjistrua një barazpeshë virtuale:

BDI: 13%
VLEN (me ASH): 13.3%
Ndaj, rënia e sotme e VLEN-it nuk është çështje metodologjie apo paragjykimi politik, por rezultat i matshëm dhe krahasues, që nxjerr në pah ndikimin e ndarjes së koalicionit dhe rikompozimin e forcave politike. Kjo analizë do të ndalet pikërisht në këtë aspekt: çfarë tregon ky zhvillim për të ardhmen politike të VLEN-it, ASH-së dhe balancës së forcave në bllokun shqiptar.

Anketa është realizuar në periudhën nga 20 qershori deri më 4 korrik 2025, duke përdorur metodën CATI – intervistim telefonik me ndihmën e kompjuterit, mbi një mostër prej 1.200 të anketuarve. Mostra është përfaqësuese në nivel të Maqedonisë së Veriut sipas: rajonit, gjinisë, moshës dhe përkatësisë etnike, bazuar në të dhënat për popullsinë rezidente nga regjistrimi i vitit 2021. Flaka