Në politikën maqedonase, sondazhet janë gjithmonë të besueshme – por vetëm kur të nxjerrin lart. E njëjta agjenci që dje ishte referencë, sot kthehet në objekt dyshimi. E njëjta metodologji që më parë përshëndetej, tani akuzohet për njëanshmëri, shkruan Flaka. Rasti më i freskët është sondazhi i MKD.mk, i realizuar nga agjencia Market Vision mes 20 qershorit dhe 4 korrikut, që ka ndezur debat të dyfishtë: një festë për VMRO-DPMNE-në dhe një përtypje të hidhur për opozitën shqiptare, sidomos për VLEN.

Sipas të dhënave të publikuara, VMRO-DPMNE dominon skenën politike me 23.8% mbështetje totale, krahasuar me vetëm 5.1% për LSDM-në – një raport gati 5 me 1. Ndër votuesit që janë të vendosur të dalin në zgjedhje, diferenca është akoma më brutale: 52.8% VMRO, 11.3% LSDM. E thënë ndryshe, LSDM është reduktuar në një figurë të tretë, simbolike, pa kapacitet real të rikuperimit në këtë moment politik.

Edhe në nivel të liderëve, Hristijan Mickoski ka 26.9% mbështetje si politikani më i besuar, ndërsa Stevo Filipçe mezi prek 4.7%. Shifrat flasin vetë – për një opozitë e cila jo vetëm që ka humbur fuqinë në parlament, por edhe besimin te qytetari.

Por aty ku sondazhi ka trazuar ujërat është tek kampi shqiptar. Rezultatet janë të qarta:

BDI mbetet në nivel të qëndrueshëm me 12.1% mbështetje;
VLEN, pas largimit të Aleancës për Shqiptarët, bie në 7.7%;
ASH, tani e udhëhequr nga Taravari, shfaqet më vete me vetëm 3.6%.
Në total, opozita shqiptare e fragmentuar nuk arrin më të konkurrojë fuqishëm me BDI-në, e cila ndonëse e sfiduar nga akuzat dhe presioni publik, mban një avantazh të qartë.

Dhe këtu ndodh paradoksi: VLEN, që më parë përdorte sondazhet e Market Vision si argument politik për legjitimitet dhe rritje, tani i vë në pikëpyetje – sepse rënia është e dhimbshme. Nëse më parë të dhënat ishin bazë për lavdërim dhe fushatë, sot për të njëjtën agjenci thuhet se “nuk është e saktë”, “ka prapavijë”, “nuk i përfaqëson shqiptarët realisht”.

Në fakt, problemi nuk është sondazhi, por situata reale në terren. Pas ndarjes me Aleancën, VLEN nuk ka artikuluar dot një strategji të qartë, as nuk ka rritur profilin e liderëve të saj. Në të kundërt, BDI vazhdon të përfitojë nga fragmentimi i kundërshtarëve dhe nga rrjeti i strukturave të qëndrueshme në teren.

Sondazhi, pra, nuk është armik – është pasqyrë. Dhe pasqyra nuk ka faj kur ajo që reflekton është dobësim, humbje terreni dhe mungesë besimi. VMRO-DPMNE e lexon si sinjal për forcim dhe legjitimitet. VLEN duhet ta lexojë si alarm për ndryshim të kursit – përndryshe, përballë një BDI-je të centralizuar dhe një ASH-je që do të rifitojë bazën lokale, zgjedhjet lokale të vjeshtës mund të jenë një tjetër humbje e madhe, këtë herë më e thellë dhe më e shtrenjtë.

Kreu i Aleancës për Shqiptarët, Arben Taravari ka ngritur alarmin për përjashtimin e bizneseve shqiptare nga kreditë e shpërndara në kuadër të marrëveshjes financiare me Hungarinë.

“Nga 1 miliard euro kredi të siguruara, 250 milionë janë ndarë për kompani private. Dhe aty kanë konkurruar shumë kompani, por janë përzgjedhur rreth 200 kompani me pronarë maqedonas, pa përfshirë asnjë kompani shqiptare,” – u shpreh Taravari, duke e cilësuar këtë një tjetër dëshmi të diskriminimit sistematik.

Ai e dha këtë shembull gjatë një takimi në Kosovë, për të ilustruar për auditorin atje se si funksionon përjashtimi ekonomik dhe institucional ndaj shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut.

Sipas tij, edhe përkundër faktit se interesi i kredive ka qenë shumë i ulët, qasja për bizneset shqiptare ka qenë praktikisht e pamundur.

Nga Driton Zenku / Sociolog-Gazetar

Ngjarja e rëndë në Prilep, ku një burrë vrau nipin dhe djalin e tij 11-vjeçar, përpara se të vetëvritej, nuk është thjesht një akt individual i dhunës.

Është pasqyrë e një çarje të thellë sociale, institucionale dhe psikologjike. Një rast ekstrem që zbulon shumë më tepër sesa vetëm një tragjedi familjare.

1. Shpërbërja e lidhjeve familjare dhe shoqërore

Në shoqëritë tona ballkanike, familja ka qenë tradicionalisht një bërthamë e fortë mbështetjeje. Por sot ajo shpesh është terren i tensionuar, ku akumulohen frustrime, trauma dhe shpërthime të paadresuara. Në këtë rast, është pikërisht një marrëdhënie familjare – dajë e nip – që përfundon në vrasje. Kjo tregon një degradim të rolit mbrojtës dhe ndërlidhës të familjes.

2. Heshtja e komunitetit dhe mungesa e ndërhyrjes së hershme

Autori, sipas raportimeve, kishte paralajmëruar në Facebook për atë që do të ndodhte. Kjo është një thirrje për ndihmë, një sinjal alarmi që nuk është lexuar nga askush. As familja, as rrethi i ngushtë, as autoritetet. Kjo tregon një mungesë të thellë të reagimit ndaj shqetësimeve mendore ose emocionale. Shoqëria jonë ka ende tabu të mëdha kur vjen puna te shëndeti mendor, duke i lënë individët në krizë të vetmuar, të papërkrahur dhe shpesh të rrezikshëm.

3. Institucionet në dështim total

Ndoshta aspekti më tronditës është fakti që policia është paraqitur në vendngjarje shtatë orë pas denoncimit të rastit. Në një rast me fëmijë të përfshirë, me rrezik potencial për pengmarrje apo shpërthim, një reagim i tillë është jo vetëm i papranueshëm – është kriminal. Ky është një simptomë e thellë e deinstitucionalizimit – kur ligji ekziston në letër, por zbatimi i tij mbetet në mëshirë të kapaciteteve lokale apo “vullnetit” të individëve brenda sistemit.

4. Normalizimi i dhunës dhe spektakolarizimi i tragjedisë

Reagimi publik pas ngjarjes është kryesisht në formën e lajmit tronditës, komenteve të shpejta dhe keqardhjes së vakët. Ndërkohë, në rrjetet sociale, rasti po trajtohet me sensacionalizëm, me pak reflektim për shkaqet më të thella. Kjo tregon për një shoqëri që më shumë tronditet sesa ndërgjegjësohet – më shumë komenton sesa kupton.

5. Pyesim pas tragjedisë, por nuk veprojmë para saj

Sa herë duhet të përsëritet një skenar si ky, që të kuptojmë se duhen politika serioze për ndërhyrje të hershme psikologjike, rritje të vetëdijes për shëndetin mendor dhe trajnime për reagim të shpejtë të institucioneve? A kemi sistem për të ndjekur sinjalet në rrjetet sociale? A kemi psikologë në nivel komunal? A e dimë si të flasim me një njeri që po shfaq shenja destabiliteti emocional?

Konkluzion: Një krim i paralajmëruar në një shoqëri të shurdhër

Rasti në Prilep nuk është vetëm një histori krimi. Është një akt që ndodhi në një vakum kujdesi – personal, shoqëror dhe institucional. Derisa të fillojmë të ndërtojmë rrjete reagimi dhe ndjeshmëri kolektive, do të vazhdojmë të jemi dëshmitarë të tragjedive të tilla, të cilat – në të vërtetë – kanë nisur shumë përpara se të ndodhë e pabesueshmja. Shkrim për Flaka