Procesi i përcaktimit të numrit të këshilltarëve në komunat e Maqedonisë së Veriut gjatë viteve 2024–2025 është një shembull ilustrues i ndërthurjes së kompetencave ndërmjet ekzekutivit, gjyqësorit dhe administratës zgjedhore. Tre vendime të rëndësishme – ai i Qeverisë, i Gjykatës Kushtetuese dhe i Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve – kanë përcaktuar konturat e një debati që prek drejtpërdrejt përfaqësimin lokal, shkruan Flaka Media.
Vendimi i Qeverisë
Më 24 shtator 2024, Qeveria miratoi “Odllukën për përcaktimin e numrit të anëtarëve të këshillave të komunave dhe Qytetit të Shkupit”, e botuar më 26 shtator në Služben vesnik nr. 199/2024. Akti kishte si bazë Ligjin për vetëqeverisje lokale dhe rezultatet e Regjistrimit të popullsisë 2021, duke marrë parasysh vetëm popullsinë rezidente. Përmes një tabele të detajuar, u përcaktua numri i këshilltarëve për secilën komunë, me pragje të ndryshme në varësi të madhësisë së popullsisë. Efekti praktik ishte reduktimi i numrit të këshilltarëve në disa komuna ku popullsia jorezidente kishte pasur peshë të madhe në regjistrim.
Vendimi i Gjykatës Kushtetuese
Më 25 qershor 2025, Gjykata Kushtetuese shfuqizoi pjesë të Metodologjisë së Regjistrimit 2021, duke hequr dallimin midis “rezidentëve” dhe “jo-rezidentëve”. Ky vendim nuk e preku në mënyrë retroaktive Odllukën e vitit 2024, por vendosi një standard të ri për të ardhmen. Në regjistrimet dhe aktet e ardhshme, ky kategorizim nuk do të përdoret më, çka do të ndryshojë bazën mbi të cilën do të përcaktohet numri i këshilltarëve në vitet pasuese.
Vendimi i KSHZ-së
Në gusht 2025, Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve miratoi një udhëzim teknik për zbatimin e Odllukës së Qeverisë në procesin zgjedhor. Ky udhëzim përcaktoi numrin e këshilltarëve në listat zgjedhore për secilën komunë, duke e bërë vendimin e shtatorit 2024 praktikisht të zbatueshëm. Megjithatë, vendimi i Gjykatës Kushtetuese mbi metodologjinë e regjistrimit krijoi dilema juridike dhe teknike mbi koherencën e mëtejshme të këtij udhëzimi.
Nga shtatori 2024 deri në gusht 2025, rregullimi i numrit të këshilltarëve komunalë ka kaluar në tri faza institucionale:
Qeveria përcaktoi numrin e këshilltarëve mbi bazën e popullsisë rezidente.
Gjykata Kushtetuese ndryshoi standardin e metodologjisë së regjistrimit, duke hequr ndarjen rezident/jo-rezident.
KSHZ operacionalizoi vendimin e Qeverisë për zgjedhjet e ardhshme, pavarësisht dilemave që lindin nga vendimi gjyqësor.
Vendimi i KSHZ-së do të dërgohet në Gjykata
Anëtarja e BDI-së në KSHZ, Ditmire Shehu, ka votuar kundër Udhëzimit për numrin e këshilltarëve komunalë, duke paralajmëruar se do ta kontestojë atë para Gjykatës Administrative. Ndërkohë, nga Aleanca për Shqiptarët e Ziadin Selës theksojnë se, në rast se Gjykata Administrative nuk e shfuqizon vendimin e KSHZ-së, ata do të ndjekin hapin tjetër ligjor duke e ankimuar para Gjykatës Kushtetuese.
Ky proces dëshmon për rëndësinë e harmonizimit të akteve qeveritare, vendimeve kushtetuese dhe administrimit zgjedhor në funksionimin e demokracisë lokale. Procesi gjithashtu tregon se si ndryshimet metodologjike në regjistrime statistike mund të kenë pasoja të drejtpërdrejta në përfaqësimin institucional në nivel komunal. /Flaka Media/