Editorial nga PressOnline.al
Koalicioni VLEN, përbërë nga Lëvizja Demokratike, BESA dhe Alternativa, erdhi në pushtet me premtime të mëdha për përfaqësimin e interesave shqiptare dhe avancimin e çështjeve kombëtare në Maqedoninë e Veriut. Megjithatë, pas një periudhe qeverisjeje, shqetësimet dhe pakënaqësitë brenda shqiptar janë bërë të dukshme dhe po rriten dita-ditës, shkruan PressOnline.al
Një nga arsyet kryesore të pakënaqësisë është mungesa e rezultateve konkrete në sektorët jetikë si arsim, shëndetësi, infrastrukturë dhe zhvillim ekonomik në komunat me shumicë shqiptare. Për shumë qytetarë, premtimet për përparim në këto fusha janë mbetur thjesht fjalë pa mbështetje dhe realizim në realitet.
Gjithashtu, brenda koalicionit VLEN janë evidentuar tensione dhe përçarje, të cilat ndikojnë në mungesën e një qëndrimi të përbashkët dhe një vizioni të qartë për të ardhmen. Kjo situatë dobëson jo vetëm unitetin politik por edhe besimin e qytetarëve që presin bashkëpunim efikas dhe vendime të shpejta për problemet që i prekin direkt.
Shqiptarët ndjehen të anashkaluar, pasi nuk kanë përfaqësimin e duhur në nivelet më të larta të pushtetit, duke e parë veten më shumë si partnerë të dobët sesa si bashkëqeverisës të barabartë.
Në këtë kuadër, qytetarët shqiptarë kërkojnë një ndryshim rrënjësor: një qeverisje që do të sjellë rezultate të prekshme, do të forcojë unitetin politik shqiptar dhe do të përfaqësojë me dinjitet interesat e komunitetit në çdo vendim të rëndësishëm – jo një qeverisje servile dhe pa takat.
Qeverisja e koalicionit VMRO – VLEN për një vit tregon një degradim të dukshëm institucional të komunitetit shqiptar, i cili përballet me pengesa dhe sfida të shumta në rrugën e tij drejt barazisë dhe integrimit evropian.
Një nga çështjet më të ndjeshme mbetet përfaqësim i Drejtë. Po ashtu, Ligji për Gjuhët, që duhet të jetë një gur themeli i përdorimit të gjuhës shqipe në institucionet shtetërore, mbetet i mangët në zbatim. Mungesa e aplikimit të këtij ligji përkeqëson ndjenjën e diskriminimit dhe pamundësisë për përdorimin e gjuhës amtare në jetën publike.
Një tjetër problem madhor është heqja e kriterit 20% si si referencë kushtetuese për Shqipen. Në kuadër të ndryshimeve kushtetuese, koalicioni VLEN nuk ka arritur të finalizojë përmirësime që do të forconin pozicionin institucional të shqiptarëve. Integrimi në Bashkimin Evropian, i cili duhet të ishte prioritet strategjik i qeverisë, po shkon me hapa të ngadaltë dhe pa rezultate konkrete. Kjo krijon një hendek mes pritshmërive të shqiptarëve dhe realitetit politik dhe ekonomik në vend.
Në këtë situatë, shqiptarët e Maqedonisë së Veriut ndjehen të degraduar institucionalisht, me një përfaqësim të dobët, ligje të pambyllura dhe një perspektivë të zymtë integrimi.
Në skenën politike të Maqedonisë së Veriut, narativa nacionaliste e partisë VMRO-DPMNE ndaj shqiptarëve vazhdon të jetë një pengesë e madhe për përparimin dhe barazinë e komunitetit shqiptar. Kjo narrativë, që shpesh ka për qëllim të minojë të drejtat dhe pozicionin politik të shqiptarëve.
VMRO-DPMNE ka kultivuar prej vitesh një qëndrim skeptik dhe shpesh armiqësor ndaj kërkesave shqiptare për barazi dhe përfaqësim të drejtë. Kjo përfshin kundërshtimin ndaj ndryshimeve kushtetuese, ligjeve për gjuhët dhe çdo iniciativë që fuqizon pozicionin institucional të shqiptarëve. Duke u mbështetur në këtë narrativë, VMRO ka ndikuar në bllokimin ose zvarritjen e proceseve të rëndësishme që lidhen me të drejtat e komunitetit shqiptar.
Nga ana tjetër, koalicioni VLEN, po e shfrytëzon këtë situatë politike për të konsoliduar pushtetin e tij, por jo gjithmonë në mënyrë që të avancojë interesat reale të shqiptarëve. Në disa raste, politika e VLEN është perceptuar si kompromis i tepërt dhe dorëzim ndaj presioneve maqedonase, duke sjellë një degradim të pozitës institucionale të shqiptarëve dhe mungesë progresi në çështjet kyçe si Ligji për Përfaqësim të Drejtë, Ligji për Gjuhët, ndryshimet kushtetuese per heqjen e 20 % për Shqipen dhe futjen e komunitetit bullgar në Preambulë.
Kjo dinamikë e dyfishtë – nacionalizmi maqedonas i VMRO-DPMNE-së dhe qasja e rezervuar e koalicionit VLEN – po krijon një qorrsokak për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut. Në vend që të shfrytëzohet si mundësi për bashkëpunim dhe përparim, situata po përdoret për të mbajtur shqiptarët në një pozicion të dobët institucional dhe politik.(PressOnline.al)